Twee weken geleden was ik bij een bijeenkomst over biodiversiteit. Ik was daar min of meer toevallig vanwege een andere afspraak in hetzelfde gebouw. De 400 deelnemers waren zeer eensgezind, behoud van biodiversiteit heeft de hoogste prioriteit. De discussie ging dan ook niet zo zeer over de ernst van de problematiek maar over de vraag wat de juiste aanpak is. Op zich niets mee mis, vaak verspillen we veel tijd aan de vraag hoe erg het probleem is (“ja er is een probleem, maar hoe gaan we dat meten zodat we precies weten hoe groot het is?) terwijl de oplossing bekend is. Maar dat terzijde, hier was geen tegengeluid te horen. Toen een van de panelleden zei dat je aan alles ziet dat het natuurlijk systeem piepend en krakend tot stilstand komt schrok ik wakker. Heu… is dat zo? Waar merken we dat aan? De vraag lag op mijn lippen, “wat is nou het aller-aller-aller-ergste wat er kan gebeuren als de biodiversiteit afneemt?” Bang voor de hoon van de zaal en in het besef dat ik ook maar een toevallige passant was heb ik de vraag niet gesteld (toch spijt van). Wel later op de dag besloten het boek van Bas Haring, Plastic Panda’s, over het opheffen van de natuur te lezen.

Wat een verademing, iemand die houdt van de natuur (net als ik laat dat duidelijk zijn)  maar tegelijkertijd kritisch is naar alle uitspraken die gedaan worden over de waarde van de natuur. Een greep uit de velen vragen die in het boek aan de orde komen:

• Is een biodiverser systeem stabieler dan een minder biodivers systeem?
• Is het uitsterven van diersoorten erg?
• Wat is beter, veel natuur of veel biodiversiteit?
• Leidt natuur tot meer biodiversiteit?
• Is natuurlijk beter dan onnatuurlijk, chemisch of synthetisch?

Stuk voor stuk vragen over argumenten die gebruikt worden om biodiversiteit op de agenda te krijgen. De antwoorden die Bas Haring op dit soort vragen geeft zijn vaak verrassend. Ik weet dat er wat discussie is over het wetenschappelijk gehalte van het boek, maar is dat relevant? Haring laat zien hoe belangrijk het is om vragen te blijven stellen en zelfs de heilige huisjes ter discussie te stellen. Dat is voor mij de grote les. Blijf kritisch en als dat niet meer lukt, organiseer het tegengeluid. Daarmee wordt een verhaal uiteindelijk geloofwaardiger maar kom je tevens tot de kern. Waar gaat het hier nu echt om? Wat is echt belangrijk?

Ook nog kritiek op het boek? Ja, op een gegeven moment heb ik het wel een beetje gehad met al die vragen en wordt het een trucje. Weer een vraag, weer een quasi naïeve uitleg. Maar wellicht juist daarom een zeer vlot leesbaar boek, ik heb er van genoten.